Đã có câu hỏi đặt ra với tôi từ các sinh viên y khoa: “Em muốn tìm hiểu về tâm lý. Em nên đọc sách nào?”. Gần 10 năm trôi qua, tôi mới đủ tự tin để trả lời câu hỏi này. Tôi đã không thể trả lời ngay, vì thật sự với những cuốn sách tôi đã đọc, tôi vẫn không nhận ra bộ mặt rõ nét của tâm lý lâm sàng. Tôi được chỉ cái mũi thế nào, cái mồm ra sao. Nhưng vì không có cả khuôn mặt, tôi vẫn cứ không chắc đó có thực sự là mũi không, có thực sự là mồm không (mặc dù những người chỉ cho tôi là những giáo sư, tiến sĩ đầu ngành của Việt Nam như thày Nguyễn Kim Việt, thày Nguyễn Sinh Phúc, thày Đinh Đăng Hòe… )
Cuốn sách đầu tiên mà tôi đọc, và hiểu ra bộ mặt của tâm lý nhận thức, nền tảng cho ứng dụng của của nó là tâm lý lâm sàng là cuốn “Tâm lý lâm sàng: sách dành cho sinh viên”, ấn bản năm 1995, của Michael W. Eysenck (mà nhờ có Covid 19, Đại học Oxford mở một phần thư viện online của họ cho độc giả- con trai đang học tại Anh đã hỗ trợ tôi việc này). Nó giúp tôi có thể ghép tổng hòa các nét trên khuôn mặt đã biết, vào một khuôn mặt đầy đủ, rõ ràng. Thậm chí từ khuôn mặt này, tôi được hướng dẫn để biết về bên dưới, các hoạt động của các bộ phận thực sự thế nào.
Vì vậy tôi giới thiệu ở đây 3 tác giả quan trọng, có nhiều sách để các bạn làm chuyên môn đọc và tham khảo.
Michael W. Eysenck tốt nghiệp Đại học College London. Sau đó, ông chuyển ngay đến Đại học Birkbeck của London để làm giảng viên, nơi ông đã hoàn thành bằng Tiến sĩ của mình về “von Restorff và hiệu ứng ‘giải phóng’ trí nhớ”. Nghiên cứu của ông trong vài năm tập trung vào các chủ đề khác nhau trong nghiên cứu trí nhớ (ví dụ: mức độ xử lý; sự phân biệt). Tuy nhiên, trong nhiều năm sau, nghiên cứu của ông chủ yếu tập trung vào lo âu và nhận thức (bao gồm cả trí nhớ). Hầu hết nghiên cứu này liên quan đến những quần thể khỏe mạnh nhưng một số đã giải quyết những thiên kiến trong nhận thức (bao gồm cả trong trí nhớ) ở những bệnh nhân lo âu. Nghiên cứu tập trung về trí nhớ đã được thực hiện tại Đại học Birkbeck của London và tại Đại học Royal Holloway của London, nơi ông là Giáo sư Tâm lý học từ năm 1987 (Trưởng khoa, 1987–2005). Tuy nhiên, nó đã được bắt đầu trong thời gian ông là Giáo sư thỉnh giảng tại Đại học Nam Florida. Ông đã xuất bản 40 cuốn sách về tâm lý học (nhiều cuốn liên quan đến trí nhớ của con người), bao gồm hai chuyên khảo nghiên cứu về lo âu và nhận thức.
Tốt nghiệp ngành Tâm lý học tại Đại học College London, Alan Baddeley đã dành năm sau đó tại Princeton, nơi đầu tiên trong số năm lần lưu trú như vậy ở Mỹ. Ông đã trở lại một vị trí tại Đơn vị Tâm lý học Ứng dụng của Hội đồng Nghiên cứu Y khoa (APU) ở Cambridge, hoàn thành bằng Tiến sĩ, liên quan đến việc thiết kế các mã bưu chính. Ông tiếp tục kết hợp nghiên cứu ứng dụng, chẳng hạn như lặn- biển sâu, với các vấn đề lý thuyết như sự phân biệt giữa trí nhớ dài và ngắn hạn. Sau khi chuyển đến Đại học Sussex, ông và Graham Hitch đề xuất một mô hình đa thành phần của bộ nhớ hoạt động. Ông cũng bắt đầu làm việc với các bệnh nhân mất trí nhớ, tiếp tục cả hai dòng nghiên cứu này khi ông chuyển đến, đầu tiên là một vị trí tại Đại học Stirling, sau đó trở lại APU ở Cambridge. Sau 20 năm làm Giám đốc, ông chuyển đến Đại học Bristol đầu tiên, sau đó đến vị trí hiện tại ở York, nơi ông đã tiếp tục cộng tác với Graham Hitch. Ông đã được trao tặng bằng CBE vì những đóng góp của mình trong việc nghiên cứu trí nhớ, là thành viên của Hiệp hội Hoàng gia, của Học viện Anh và của Học viện Khoa học Y tế. Mô hình trí nhớ hoạt động của ông rất quan trọng trong chức năng tâm lý cơ bản nhất của con người là trí nhớ, cũng như cơ chế hoạt động của nó giúp chúng ta hình dung được sự phối hợp các chức năng tâm lý khác nhau như tri giác, học tập, và đặc biệt là chức năng điều hành.
ROBERT S. FELDMAN là Giáo sư Tâm lý học và Phó Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Khoa học Xã hội và Hành vi tại Đại học Massachusetts ở Amherst. Feldman, người giành được giải thưởng Giáo viên Xuất sắc của Trường, cũng đã giảng dạy các khóa học tại Cao đẳng Mount Holyoke, Đại học Wesleyan và Đại học Virginia Commonwealth. Feldman, người khởi xướng Chương trình kèm cặp cho trẻ vị thành niên, dạy môn tâm lý học nhập môn cho các lớp có quy mô từ 20 đến gần 500 học sinh. Ông cũng đã từng là thành viên giảng dạy Hewlett và thành viên giảng dạy trực tuyến cao cấp, và anh ấy thường nói chuyện về việc sử dụng công nghệ trong giảng dạy. Ông đã bắt đầu các khóa học đào tạo từ xa về tâm lý học tại Đại học Massachusetts. Feldman cũng tích cực tham gia vào việc thúc đẩy lĩnh vực tâm lý học. Ông là thành viên Hội đồng quản trị của Liên đoàn Khoa học Hành vi, Tâm lý và Nhận thức, đồng thời cũng nằm trong Hội đồng Quản trị của Quỹ vì Sự Tiến bộ của Khoa học Hành vi và Não bộ. Là thành viên của Hiệp hội Tâm lý Hoa Kỳ và Hiệp hội Khoa học Tâm lý, Feldman đã nhận được bằng B.A. với bằng Danh dự Cao từ Đại học Wesleyan và bằng M.S. và Ph.D. từ Đại học Wisconsin – Madison. Ông từng đoạt giải thưởng Giảng viên và Học giả Nghiên cứu Cấp cao Fulbright, và đã viết hơn 100 cuốn sách, chương sách và bài báo khoa học. Sách của ông bao gồm ‘Các nguyên tắc cơ bản về hành vi phi ngôn ngữ’, ‘Phát triển hành vi phi ngôn ngữ ở trẻ em’, ‘Tâm lý xã hội’, ‘Phát triển trong suốt cuộc đời’ và ‘P.O.W.E.R. Học tập: Các chiến lược để thành công trong trường đại học và cuộc sống’, và chúng đã được dịch sang một số ngôn ngữ, bao gồm tiếng Tây Ban Nha, tiếng Pháp, tiếng Bồ Đào Nha, tiếng Hà Lan, tiếng Trung và tiếng Nhật. Các mối quan tâm nghiên cứu của ông bao gồm sự trung thực/ lừa dối và sử dụng hành vi phi ngôn ngữ trong quản lý ấn tượng, và nghiên cứu của anh ấy đã được hỗ trợ bởi các khoản tài trợ từ Viện Sức khỏe Tâm thần Quốc gia và Viện Nghiên cứu Phục hồi và Khuyết tật Quốc gia. Tài liệu chính để tôi biên soạn sách “Sức khỏe tâm thần” cho năm học 2019-2020, tài liệu lưu hành nội bộ cho sinh viên năm thứ 3, là từ cuốn “Tâm lý học căn bản” của ông, bản dịch của Minh Đức- Hồ Kim Chung. (Đối chiếu với thông tin trên, bản dịch tiếng Việt không thấy được liệt kê, và bản dịch này có nhiều từ Hán Việt nên khi đọc tôi cứ có cảm giác mình đang đọc sách từ trước năm 1975)
Hi vọng các nhà chuyên môn và các bạn muốn tìm hiểu nền tảng tâm lý lâm sàng có thể tham khảo và tìm thông tin hữu ích.
Can Thiệp Đa Ngành 