Chiết tự chữ “nhân cách”-personality

Trích dịch Beneath the Mask, Bên dưới Mặt nạ, phiên bản 7th, của Christopher F. Monte & Robert N. Sollod.

Thuật ngữ nhân cách/ personality trong tiếng Anh, cá tính/ personalite trong tiếng Pháp và tính cách/ personlichkeit trong tiếng Đức, đều gần với từ tính cách personalitas của tiếng Latinh trung cổ. Trong tiếng La tinh cổ chỉ từ persona được sử dụng. Tất cả các học giả đều đồng ý rằng từ này ban đầu có nghĩa là mặt nạ. Những từ này được viết bởi nhà tâm lý học người Mỹ, Gordon Allport (Allport, 1961 trang 25)

Allport còn truy tìm thêm ý nghĩa của thuật ngữ persona với một cụm từ thậm chí còn sớm hơn, bằng tiếng Latinh, per sonare, có nghĩa là phát ra âm thanh. Cụm từ per sonare, hay theo nghĩa đen, là tạo ra âm thanh xuyên qua, dùng để chỉ ống ngậm của mặt nạ sân khấu mà qua đó giọng nói của diễn viên được phát ra. Những ý nghĩa tiếp theo được Allport trích dẫn chứng minh rằng ý nghĩa của thuật ngữ nhân cách dần dần phát triển thành một chỉ định trừu tượng hơn cho thấy vẻ ngoài của chiếc mặt nạ và cũng đề cập đến con người bên dưới nó (Allport 1961). Ẩn dụ mặt nạ thường xuyên xuất hiện trong các lý thuyết về nhân cách và là chủ đề chính trong cuốn sách này. Allport đã lưu ý sự khác biệt giữa cách tiếp cận nhân cách của ông và cách tiếp cận của Freud.

…Freud dùng từ tính cách/ character… không phải nhân cách. Và hầu hết người Châu Âu thích từ tính cách hơn (có nguồn gốc từ tiếng Hy Lạp, có nghĩa là chạm khắc hoặc dấu ấn, ám chỉ điều gì đó bên trong vĩnh viễn và bẩm sinh). Ngược lại người Mỹ lại thích từ nhân cách hơn… từ này…bắt nguồn từ persona hay mặt nạ. Do đó cách tiếp cận điển hình của người Mỹ đặt sự chú trọng tương đối nhiều hơn vào sự tương tác xã hội về bề ngoài và sự tiếp xúc với thế giới, trong khi tính cách của người Châu Âu nhấn mạnh hơn đến sự khắc sâu bên trong, “dấu ấn”, như là định mệnh. Do đó, Freud cho rằng các hướng dẫn của tính cách được đặt theo độ tuổi đến ba hoặc năm tùy trường hợp. Trong mọi trường hợp có một cảm giác khác nhau về hai thuật ngữ tính cách và nhân cách… (Allport, 1962 trang 1)