Thế nào là chăm sóc y khoa

Chăm sóc là một hành vi chúng ta hay nói đến, với nhiều hình ảnh trực quan, gắn với sức khỏe của đối tượng được chăm sóc- và chúng ta đều biết là sức khỏe bao hàm cả thể chất và tinh thần. Vì thế, tham gia hoạt động chăm sóc có cả những người không có chuyên môn y khoa, rồi đến những người có chuyên môn liên quan đến y khoa (cận y), và tất nhiên là cộng đồng những người hành nghề y ở các mức độ đào tạo và tham gia lâm sàng khác nhau.

Vì hoạt động này liên quan đến sức khỏe một người, nên lẽ dĩ nhiên, nó bao gồm cả hoạt động điều trị.

Tôi chụp ảnh trang viết trên mà không dẫn link vì thấy mình không tranh luận trực tiếp với luận điểm mà nó nêu ra. Trang viết còn chụp ảnh một số quảng cáo nhưng là ảnh cắt (không chụp toàn bộ thông tin) nên tôi không chụp lại. Bài viết xem xét đạo đức của một hoạt động nhưng không thỏa đáng vì:

-Việc xem xét thực hành dựa trên bằng chứng không đảm bảo. Thế nào là “kiếm tiền không rõ ràng”, thế nào là “cái cần nhất”? Bài viết chỉ xem xét một phân tầng điều trị (hiện bộ Y tế mô tả 3 tầng điều trị, thay vì 5 tầng như trước đây, đang thực hiện ở SG) nên thậm chí không xem xét được cả quan hệ trong 3 tầng này theo hướng dẫn của Bộ. Đừng nghĩ, mô tả 3 tầng điều trị thì nó là 3 tầng trong 1 tòa nhà.

-Việc xem xét y đức không phải là đối chiếu với 1 quy ước, dù là không thành văn, mà là 1 lập luận, bởi tính nhân văn của nó là sự tôn trọng con người. Việc xem xét lập luận y đức, tùy tác giả, có thể là 4-6 khía cạnh, nhưng tôi thì tuân theo xem xét 4 khía cạnh (theo Chương trình ngôn ngữ trị liệu Nhi của ĐHY Phạm Ngọc Thạch): không gây hại, liêm chính, công bằng và tôn trọng phẩm giá.

-Không xét đến tầng 3 của phân tầng điều trị, nơi mà chỉ các nhà chuyên môn y, thậm chí là chuyên ngành sâu liên quan đến hồi sức, hô hấp, tim mạch- hãy lưu ý là việc phân tầng thấp hơn là để các chuyên ngành khác, thậm chí các ngành cận y, và thậm chí không có chuyên môn y tham gia, trong bối cảnh dịch bệnh phức tạp. Nhưng nguồn lực đến từ đâu? Nó không phải là tiền? Hãy hiểu nó theo nghĩa kinh tế, không phải là vật lý.

-Khi chỉ chú ý huy động sức người, chúng ta quên mất một vấn đề trực quan, sự chăm sóc của người có chuyên môn sẽ khác người không có chuyên môn…

Trang viết trên đẩy sự xem xét ý đức đến sát ranh giới sống chết, có tác dụng gây áp lực mạnh, vì thế nó càng đòi hỏi mỗi cá nhân phải tự suy ngẫm, nhưng muốn thế, phải có lập luận.

17/9/2021

https://www.facebook.com/plugins/post.php?href=https%3A%2F%2Fwww.facebook.com%2Fpermalink.php%3Fstory_fbid%3D1757016621169631%26id%3D100005839293560&show_text=true&width=500

Bài viết trên của một bạn, mình thấy ghi trong lịch sử là trước kia học Y tế công cộng. Một bài viết mang nặng cảm xúc. Nhưng chúng ta nên xem xét một cách “lập luận hơn”. Bạn nói “bác sĩ là người”, vậy người mang đặc điểm gì?

• Tiền bạc: là một động lực thúc đẩy của cuộc sống thực- và không chỉ có nó (ví dụ: động viên- xã hội đang ném đá, không động viên?). Nhưng giả sử chỉ xét mỗi tiền bạc, ở đây tính thiếu rất nhiều nguồn lực đầu vào cho 1 một bác sĩ (học 6 năm, thực hành nghề 1,5 năm, – chuyên ngành thêm 1-2 năm/ mà đấy là VN chưa áp đủ tiêu chuẩn ngành của quốc tế, thường mất 9-10 năm có 1 bác sĩ, với chi phí đào tạo cao gấp đôi các ngành học khác cùng trường).
• Sức chịu đựng: ở đây là ứng phó. Tuy nhiên, trong đoạn này, về giao tiếp chúng ta sai căn bản (sai về mục đích và vì thế, sai về nội dung giao tiếp, chỉ đúng mỗi tương tác thôi), và về ứng phó cũng sai luôn (áp dụng ứng phó vô thức)
• Ở điểm thứ 3 này, nó cho thấy, chúng ta- bác sĩ- tự lấy đá ghè chân mình. Chúng ta không thay đấng tạo hóa, nên chẳng chắc chắn cứu được chính chúng ta khi mắc bệnh, sao chúng ta cứ gương lá cờ “cứu người” rồi kì vọng họ- bệnh nhân- phải biết ơn chúng ta vì cứu họ? Điểm này mình đã phân tích nhiều năm với sinh viên Y. Vì đặt sai kì vọng như vậy/ do sai về khoa học y học, nên chúng ta quên, chính chúng ta lựa chọn nghề nghiệp này, và trong thực hành nghề, quên mất cần tôn trọng sự lựa chọn của người bệnh, luôn cảm thấy mình ban phát ơn huệ cho họ.

Vì “chăm sóc y khoa”, bao gồm cả các điều trị chuyên sâu, chỉ là một “hỗ trợ có tính chuyên nghiệp sâu sắc ở nhiều mức độ” nhằm đảm bảo tối đa sự sống sinh học và góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống của mỗi cá nhân, với quyền lựa chọn của chủ thể.